سه‌شنبه هفته گذشته و در جریان جلسه سران سه قوه، موضوع توصیه‌هایمقام معظم رهبری به دولت برای اصلاح لایحه بودجه سال ۹۸ کل کشور علنی شد؛ درست زمانی که قرار بود این لایحه تقدیم مجلس شورای اسلامی شود. دولت در لایحه اولیه، سقف بودجه عمومی برای سال آینده را ۴۳۳ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته بود اما بر اساس توصیه رهبری برای بازنگری در سهم صندوق توسعه ملی، سقف بودجه عمومی سال ۹۸، به عدد تقریبی۴۰۷ هزار میلیارد تومان کاهش یافته است. اصلاحات توصیه شده برای لایحه بودجه سال ۹۸ کل کشور را می‌توان در ۴ محور تعریف کرد که مهم‌ترین آنها بازنگری در سهم صندوق توسعه ملی است. براساس قانون، دولت باید در سال ۹۸ از محل فروش نفت، سهم ۱۴ درصدی برای شرکت ملی نفت و سهم ۳۴ درصدی برای صندوق توسعه ملی محاسبه و به این دو نهاد پرداخت کند. اما دولت در لایحه اولیه خود، سهم ۳۴ درصدی صندوق توسعه ملی در بودجه ۹۸ را به‌دلیل تعهدات هزینه‌ای که در همین لایحه پیش‌بینی کرد، به صفر رسانده بود. به‌عبارتی دولت قصد داشت به‌دلیل محدودیت‌های فروش نفت و کاهش منابع، سهم ۳۴ درصدی صندوق توسعه ملی را به جای واریز به حساب این نهاد، در بودجه سال آینده هزینه کند. اما براساس توصیه‌های مقام معظم رهبری، دولت در سال ۹۸ تنها می‌تواند ۱۴ درصد از سهم صندوق توسعه ملی را در لایحه بودجه هزینه کند و موظف است ۲۰ درصد باقی‌مانده یعنی حدود ۲۶ هزار میلیارد تومان را به صندوق توسعه ملی واریز کند. این به معنای آن است که با اعمال این اصلاحات، ۲۶ هزار میلیارد تومان از درآمدهایی که دولت در لایحه اولیه بودجه ۹۸ پیش‌بینی کرده بود، کم شده و دولت باید این کسری را در لایحه اصلاحی، از طریق سه راه رفع کند؛ یا باید به فکر ایجاد منابع درآمدی جدید حدود ۲۶ هزار میلیارد تومانی برای مصارفی باشد که به امید سهم صندوق توسعه ملی، پیش‌بینی کرده بود، یا آنکه باید در مصارف خود، ۲۶ هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی کند. البته دولت می‌تواند از راه سومی نیز بهره گیرد که ترکیبی از پیش‌بینی منابع درآمدی جدید و کاهش برخی هزینه‌های غیرضروری در لایحه بودجه است.
با توجه به اوضاع مالی کشور، کارشناسان امکان ایجاد منابع جدید را بسیار کم می‌دانند؛ بنابراین احتمالا گزینه محتمل‌تر برای دولت صرفه‌جویی است؛ موضوعی که دیروز علی لاریجانی نیز به آن اشاره کرد و گفت باید اصلاح ساختار بودجه مبتنی‌بر کاهش هزینه‌ها صورت گیرد. لاریجانی با بیان اینکه برخی از معضلات و چالش‌ها در کشور وجود دارد که اکنون مزمن و پیچیده شده است، گفت: حدود ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه در بخش انرژی مصرف می‌شود و سوال این است که آیا به بهترین نحو از انرژی استفاده می‌شود؟ گزارش‌ها نشان می‌دهد مصرف انرژی در کشور ما چند برابر کشورهای اروپایی است، بنابراین باید ضمن انجام کار فرهنگی نظاماتی هم برقرار شود که با توجه به کمبودها از منابع انرژی به بهترین شکل استفاده شود.
محورهای اصلاح بودجه ۹۸
رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به توصیه‌های مقام معظم رهبری درباره اصلاح لایحه بودجه ۹۸ گفت: بودجه در شرایط تحریمی باید متفاوت با شرایط عادی کشور باشد و اصول کارش هم متفاوت است. به هرحال در شرایط تحریمی ما یک امور ضروری داریم که باید به آن بپردازیم و یک اموری هم مستحب هستند، خوب هستند ولی نمی‌توانیم به آنها بپردازیم و درجه ۲ می‌شوند. لاریجانی با یادی از آیت‌الله صافی، زمانی که در سمت دبیر شورای نگهبان بوده است، بیان کرد: ایشان مطلبی را به مجلس نوشتند که استفاده از عنوان بودجه فقط در امور ضروری مقتضی است که البته این در کشور رعایت نشد ولی اگر می‌شد، امروز در شرایط تحریمی این مشکل را نداشتیم. در این زمینه رهبری معظم یک نظری را اعلام کردند که برخی اجزای این نظر را توضیح می‌دهم که برای همه بخش‌های کشور مهم است.
او در تشریح جزئیات بیانات مقام معظم رهبری گفت: ایشان فرمودند که چند مشخصه را همه باید رعایت کنند، یکی اینکه بودجه کشور در شرایط تحریمی با ملاحظات مربوطه باشد، ما خیلی از ردیف‌ها داریم که ممکن است بگوییم خوب است، مستحب است، ضروری نیستند و باید آنها را در مرحله بعد بگذاریم و اگر تامین منابع شد به آنها بپردازیم؛ بنابراین در شرایط کنونی به موارد ضروری بپردازیم یعنی نیازهای اساسی مردم اعم از حقوق و مزایای کارکنان، اشتغال و مواردی که اصل هست، بپردازیم. رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه افزود: برنامه کلی اصلاح ساختار بودجه کشور باید بر کاهش هزینه‌ها در چارچوب سیاست‌های کلی و قانونبرنامه، اقتصاد مقاومتی و قطع وابستگی به نفت مبتنی باشد. البته قطع وابستگی به نفت سال‌هاست که سیاست کلی شده است و اگر از اول درست پیگیری می‌شد، امروز راحت‌تر بودیم، دستور ایشان این است که شما اصلاح ساختار بودجه را بدهید و اصول آن را تدوین کنید و بعد نقشه راه را نیز تدوین کنید که چگونه به اینجا برسیم. او تاکید کرد: اگر در این شرایط این کار را نکنیم، بعدها معلوم نیست که انجام شود، ما عادت کرده‌ایم در شرایط سخت این کارها را انجام بدهیم و الان موقع آن است که این کار را انجام بدهیم. بودجه کشور باید انتظام پیدا کند.
لاریجانی ادامه داد: تاکید رهبر معظم این است که در ساختار بودجه هزینه بودجه کشور کاهش پیدا کند و این می‌تواند از اولویت‌های برنامه مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی باشد، البته ممکن است بودجه امسال ما را کمی متاثر کند، اما اگر ظرف ۳ یا ۴ ماه آینده تدوین کنید، می‌توانیم برای بودجه ۹۸ اصلاحیه بزنیم و بعد سال ۹۹ بر همین اساس بودجه را تدوین کنیم و این پایه‌ای شود، بنابراین جزو اولویت کار شما این باشد.
رئیس مجلس افزود: نکته سومی که ایشان به آن تاکید فرمودند تدابیر لازم برای افزایش اشتغال و ارتقای رشد اقتصادی و رشدسرمایه‌گذاری است و این باید پرش ما باشد برای تولید کشور، نباید صرف بودجه جاری شود، پس باید بودجه جاری را ضعیف‌تر کنیم، می‌دانم که تقلا در این مورد وجود دارد، ولی بهنگام است. یکی اینکه بودجه سال ۹۸ را با اصلاحاتی تدوین کنیم تا بتوان آن را انجام داد، یکی به موازات این اصلاح ساختار بودجه را براساس قانون برنامه و هم سیاست‌های کلی مدون کنیم، بعد برای بودجه ۹۸ اصلاحیه داشته باشیم، و بودجه سال ۹۹ را بر پایه همین تدوین کنیم. این دغدغه رهبری در این مورد بسیار سنجیده و مهم است و همه باید از آن حمایت کنیم؛ چراکه یک کار مبنایی در کشور است.
