ریز نمرات منتشر شده از وضعیت تجارت رشته‌های صنعتی از ابتدای سال‌جاری تا انتهای مهرماه از روند مثبت صادرات ۱۸ گروه صنعتی از مجموع ۲۴ رشته ارزیابی شده در کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل حکایت دارد. مطابق با داده‌های آماری، روند مثبت صادرات صنعتی به لحاظ ارزش در حالی ثبت شده است که در ترکیب وزنی صادرات فعالیت‌های صنعتی نیز رشد صادرات ۲۱ گروه نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل به‌چشم می‌خورد. همچنین ارزیابی آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد پنج رشته فعالیت «مواد و محصولات شیمیایی»، «کک و فرآورده‌های حاصل از نفت»، «فلزات اساسی»، «محصولات غذایی و آشامیدنی» و «محصولات از لاستیک و پلاستیک» به لحاظ ارزشی توانسته‌اند بیشترین ارزآوری را در سال جاری نسبت به هفت ماه منتهی به سال گذشته از آن خود کنند. ارزیابی میزان صادرات این پنج غول صنعتی ارزآور نشان می‌دهد ارزآوری آنها برای کشور رقم قابل‌توجهی را به ثبت رسانده است. بر اساس ارقام به‌دست آمده مجموع ارزآوری این پنج گروه از مرز ۱۷ میلیارد دلار عبور کرده است. به باور ناظران تحقق این عدد بیانگر تبدیل شدن این صنایع به تکیه‌گاه ارزی صنعت در تجارتاست. از سوی دیگر «ماشین‌آلات دفتری و حسابداری»، «محصولات از توتون و تنباکو» و «انتشار، چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط‌شده» در کارنامه ۲۴ رشته صنعتی در لیست کم ارزآورترین گروه قرار گرفته‌اند. در کنار رشد ترکیب صادرات صنعتی به لحاظ وزنی و ارزشی، روند صادرات بخش معدن در مدار نزولی بوده است؛ به‌گونه‌ای که از میان ۳ گروه معدنی، ۲ گروه نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل افت صادرات را تجربه کرده‌اند.
کارنامه اقلام عمده صادراتی بخش صنعت کشور طی هفت ماه نخست سال ۹۷ منتشر شد. بررسی صادرات کالاهای «سرمایه‌ای»، «مصرفی» و «واسطه‌ای» در مدت زمان مورد بررسی حکایت از رشد صادرات در تمام گروه‌های مذکور به لحاظ ارزشی و وزنی دارد. در این میان تنها کالاهای واسطه‌ای به لحاظ وزنی نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل افت بیش از ۳ درصدی را تجربه کرده‌اند. همچنین دو گروه کالایی «سرمایه‌ای» و «مصرفی» نیز از ابتدای سال‌جاری تا انتهای مهرماه به لحاظ ارزشی و وزنی رشد قابل‌توجهی را در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل ثبت کرده‌اند. گروه کالایی «سرمایه‌ای» از لحاظ ارزشی رشد بیش از ۲۴۳ درصد و از لحاظ وزنی نیز رشد نزدیک به ۵۸ درصدی را نسبت به هفت ماه منتهی به مهر سال گذشته به ثبت رسانده است. همچنین گروه کالایی «مصرفی» در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل به ترتیب رشد نزدیک به ۲۱ درصد به لحاظ وزنی و رشد ۵/ ۱۷ درصدی به لحاظ ارزشی را در کارنامه خود ثبت کرده‌اند.
ترکیب صادراتی صنایع
آمارها حاکی از آن است که از ابتدای امسال تا انتهای مهرماه از میان ۲۴ رشته صنعتی به لحاظ ارزشی ۱۸ رشته و به لحاظ وزنی ۲۱ رشته منتخب نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل رشد صادرات را تجربه کرده‌اند. براساس داده‌های آماری وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌توان گفت در دوره زمانی مورد بررسی پنج گروه «مواد و محصولات شیمیایی»، «کک و فرآورده‌های حاصل از نفت»، «فلزات اساسی»، «محصولات غذایی و آشامیدنی» و «محصولات از لاستیک و پلاستیک» از لحاظ ارزشی بیشترین ارزآوری را برای کشور داشته‌اند. ارز وارد شده به کشور از این پنج گروه بالغ بر ۱۷ میلیارد و ۵۳۹ میلیون دلار بوده است. براساس آمار اعلام‌شده، گروه «مواد و محصولات شیمیایی» با صادراتی بالغ بر ۶ میلیارد و ۷۴۰ میلیون دلار در رده نخست کالاهای صادراتی قرار گرفته است و در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل رشد نزدیک به هفت درصدی را تجربه کرده است. پس از آن گروه «کک و فرآورده‌های حاصل از نفت» با ۴ میلیارد و ۶۹۴ میلیون دلار جایگاه دوم صادراتی را به خود اختصاص داده است. این گروه در مقایسه با هفت ماه منتهی به سال ۹۶، رشد نزدیک به ۳۲ درصدی را ثبت کرده است. اما صادرات «فلزات اساسی» نیز در این مدت به ۳ میلیارد و ۲۴۳ میلیون دلار رسیده که در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل رشد نزدیک به ۳۹ درصدی را از سر گذرانده است. صادرات گروه «محصولات غذایی و آشامیدنی» و «محصولات از لاستیک و پلاستیک» هم در هفت ماهه امسال به ترتیب یک میلیارد و ۸۶۲ میلیون دلار و یک میلیارد دلار گزارش شده است. این دو گروه به ترتیب در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل، رشد بیش از ۱۰ درصدی و رشد بیش از ۲۲ درصدی را تجربه کرده‌اند.
عمده‌ترین محصولات صادراتی به لحاظ وزنی نیز در این مدت گروه کالاهای «محصولات کانی غیرفلزی»، «مواد و محصولات شیمیایی»، «کک و فرآورده‌های حاصل از نفت»، «فلزات اساسی» و «محصولات غذایی و آشامیدنی» بوده‌اند. بر اساس آمار اعلام شده، گروه «محصولات کانی غیرفلزی» با صادرات وزنی ۱۲ میلیون و ۲۲۱ هزارتن در رده اول کالاهای صادراتی قرار گرفته که نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل رشد ۵/ ۱۱ درصدی را ثبت کرده است. پس از آن گروه «مواد و محصولات شیمیایی» با صادرات وزنی ۱۱ میلیون و ۵۳۹ هزار تن جایگاه دوم صادرات را به خود اختصاص داده است. این گروه در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل رشد ۳درصد را از سر گذرانده است. صادرات «کک و فرآورده‌های حاصل از نفت» نیز در این مدت به ۱۰ میلیون و ۳۳۲ هزار تن رسیده که نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل رشدی نزدیک به ۷ درصد را تجربه کرده است. صادرات گروه «فلزات اساسی» نیز در این مدت به ۵ میلیون و ۸۶۴ هزار تن رسیده که نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل رشد ۱۴درصد را در کارنامه خود ثبت کرده است. گروه «محصولات غذایی و آشامیدنی» نیز با صادرات وزنی یک میلیون و ۳۱۲ هزارتن در جایگاه پنجم کالاهای صادراتی پیشتاز قرار گرفته است. این گروه در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل رشد بیش از ۱۳ درصدی را تجربه کرده است. اما برخلاف بخش صنعت که در دوره مورد بررسی در بسیاری از گروه‌ها رشد صادرات را در کارنامه خود ثبت کرده، صادرات بخش معدن در دو گروه افت صادرات را ثبت کرده است. کارنامه هفت ماه منتهی به مهر امسال نشان می‌دهد گروه «استخراج کانه‌های فلزی» هم به لحاظ ارزشی و هم از نظر وزنی افت صادرات را تجربه کرده‌اند. بر این اساس «استخراج کانه‌های فلزی» با ۵۹۶ میلیون دلار صادرات، در هفت‌ماه منتهی به مهر امسال به لحاظ ارزشی نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل افت نزدیک به ۳۹ درصدی را ثبت کرده است. گروه «استخراج سایر معادن» نیز هم به لحاظ ارزشی و هم وزنی با افت صادرات نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل روبه‌رو شده است. براساس آمار منتشر شده صادرات این گروه کالایی به لحاظ ارزشی با افت بیش از ۹ درصد و به لحاظ وزنی با افت ۵/ ۴ درصدی مواجه شده است. میزان صادرات گروه «استخراج سایر معادن» در هفت ماه منتهی به مهر امسال به لحاظ وزنی ۳ میلیون و ۷۶۷ هزار تن و به لحاظ ارزشی ۱۶۹ میلیون دلار بوده است. استخراج زغال‌‌سنگ تنها گروه منتخب معدنی است که در مدت زمان موردبررسی توانسته به لحاظ ارزشی و به لحاظ وزنی رشد صادرات را در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته ثبت کند.
ترکیب ارزش واردات
آمارها نشان می‌دهد برخلاف روند صعودی صادرات بیشتر رشته‌های منتخب صنعتی منتخب صنعتی، روند واردات با افت محسوسی در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل روبه‌رو بوده است. بر این اساس از میان ۲۴ رشته صنعتی، ۱۹ رشته افت واردات و ۵ رشته رشد واردات را به لحاظ ارزشی تجربه کرده‌اند. آمارهای منتشرشده از وزارت صنعت، معدن و تجارت حاکی از آن است که «ماشین‌آلات و تجهیزات»، «مواد و محصولات شیمیایی»، «وسایل نقلیه موتوری»، «محصولات غذایی و آشامیدنی» و «فلزات اساسی» به ترتیب از لحاظ ارزشی بیشترین میزان واردات در هفت ماهه منتهی به مهر امسال را به خود اختصاص داده‌اند. این در حالی است که گروه‌های «فرش و صنایع‌دستی»، «انتشار، چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط‌شده»، «پوشاک»، «دباغی و پرداخت چرم، محصولات چرمی و انواع پایپوش» و «ضایعات و پسماند» به‌ترتیب کمترین میزات واردات به لحاظ ارزشی را در کارنامه خود ثبت کرده‌اند.